Tương lai quản trị: nhân sự liệu có thải hồi được sếp?
Có những cơ quan nơi viên chức có quyền bầu Sếp, thải hồi sếp và từ khước mọi đề xuất từ sếp? Hay nhỉ? Chắc chỉ có ở trong chuyện cổ tích. Không. Điều ấy có trong cuốn "tương lai của quản lý" của Gary Hamel, nhà tư tưởng quản lý kinh doanh số 1 thế giới hiện thời theo kiểm tra của tờ Wall Street Journal.
Con người dành 8 tiếng một ngày ở công sở - 1/3 thời kì sống. Chỉ có điều, "mỏi mệt", "chán nản", "khó chịu", "bực mình"... Lại là những từ phổ quát mà nhân viên thường thốt ra ở quán ăn trưa hay quán nước vỉa hè. Mỏi mệt vì bản thân công tác thì ít mà mỏi mệt vì đồng nghiệp, nguyên tắc và các sếp thì nhiều.
Gary Hamel cho bạn một an ủi, à, không chỉ Việt Nam như thế đâu. Môi trường công sở ở Việt Nam nhiều vẩn đục và ì trệ rồi, nhưng thế giới cũng không phải đã là thiên đàng. Theo nghiên cứu của tổ chức tham vấn Towers Perrin vào năm 2005, chỉ có 14% viên chức trên toàn cầu gắn bó với công việc và 85% những người đi làm đều làm dưới khả năng.
Nếu vậy, nền quản lý tổ chức phải có vấn đề, nếu một vài người chán nản thì đó có thể là lỗi của họ. Nhưng phần nhiều đều cảm thấy mệt mỏi, mất mát động lực làm việc thì lỗi ít nhiều sẽ nằm ở cách quản trị tổ chức. Vậy nhưng, không thấy ai nói phải sáng tạo lại quản trị, chỉ thấy người ta nói tới sáng tạo trong ý tưởng kinh doanh, ý tưởng sản phẩm, ý tưởng thiết kế. Trong khi đó, sáng tạo lại quản trị để động viên viên chức cống hiến mới là nền móng cho những sáng tạo kia.
Sự tha hóa của quản lý
Sáng tạo lại quản lý không dễ. Những tư duy quản lý kiểu cũ đã trở nên những lối mòn ăn sâu trong não trạng. Gary Hamel gọi đó là AND quản trị truyền thống. Mẫu hình AND này hình thành từ thời đại công nghiệp với những đặc trưng cơ bản như bộ máy quan liêu, cấp bậc, lên kế hoạch, báo cáo, đánh giá, kiểm tra, xếp hạng...
Khung mẫu tư duy quản lý đó đã đóng vai trò quan trọng trong việc tăng hiệu suất, hiệu quả và kiểm soát hoạt động của các doanh nghiệp trong kí vãng. Bộ máy quan liêu, chuyên môn hóa và những giải pháp giám sát đã từng giúp các nhà máy công nghiệp với cả vạn công nhân chạy trót lọt chu theo đúng tiến độ và kế hoạch đã định.
Nhưng hãy hình dung giờ đây hai ông chủ của hãng Google lại cũng ép các nhà thiết kế hay kỹ sư phần mềm của họ mỗi ngày phải "sinh sản" ra 10 ứng dụng mới, như công nhân phải sản xuất mỗi ngày 10 đôi giày. Hãy thử tưởng hai ông chủ ấy đi tới từng bàn ra lệnh cho nhân viên, đánh giá từng người xem hôm ấy họ làm gì, như quản đốc phân xưởng giám sát công nhân. Nếu thế, Google ngày hôm nay đã nằm yên đâu đó trong bản thống kê những tổ chức phá sản tại Hoa Kỳ.
Những công việc đòi hỏi kiến thức chẳng thể áp dụng cách quản trị "thô thiển" như đối với cần lao giản đơn. Những con người sáng tạo chẳng thể chấp thuận cách quản lý "độc quyền" mang tính mệnh lệnh, thứ bực. Thời đại công nghệ thông tin này đòi hỏi một não trạng quản trị hoàn toàn khác với thời đại công nghiệp của quá khứ.
Nuối tiếc thay, dư âm của não trạng cũ vẫn nặng nài nỉ tới mức ở hồ hết các cơ quan trong thế giới này, mọi quyết định vẫn được ra lệnh từ "cấp trên", mọi ý tưởng đổi mới từ viên chức dù hay ho đến đâu cũng sẽ đi vào sọt rác nếu chỉ gặp phải một cái... Lắc đầu, những kẻ tuấn kiệt thích nổi loàn sẽ sớm bị cho ra rìa. Nhà quản trị càng ngày càng thích mở mang quyền bính của mình còn trái lại, không gian sáng tạo của nhân viên chật chội và ngột ngạt.
Gary Hamel nhận định những lời chua chát: "trao quyền", "tự định hướng" chỉ là một hành động nguỵ trang cho tình trạng không có quyền bính của nhân sự". "Đòi hỏi một nhà quản trị giảm bớt quản lý chẳng khác nào đòi hỏi một người thợ mộc ít đóng đinh hơn." Nền quản trị thật sự đã tha hóa.
Quản trị dân chủ
Nhưng Gary Hamel không bi quan, trái lại, ông truyền cho người đọc một cảm hứng lạc quan vô hạn. Cuốn "mai sau của quản trị" đã khơi gợi những ước mong đẹp đẽ về một công ty dân chủ, "nơi những người nổi loàn luôn thắng áp đảo những kẻ phản động", "nơi nhân sự có quyền khước từ bất kỳ đề xuất nào" từ Sếp, nơi "một nhóm được tự sa thải người đứng đầu" và thậm chí một doanh nghiệp không còn cấp bậc khi những từ như "Sếp", "nhà điều hành", "nhà quản trị" bị cấm trong các cuộc trò chuyện"?
Gary Hamel bị điên, đang mơ hay ông là một nhà không tưởng? Bói đâu ra một cơ quan như vậy trên hành tinh này, và nếu có một doanh nghiệp như vậy vững chắc nó đã vỡ nợ vì hỗn loạn. Gary Hamel không điên, chỉ có tư duy của chúng ta đang quá thủ cựu và eo hẹp mà thôi. Đã có những doanh nghiệp như vậy.
Ai cũng biết Google nhưng không nhiều người biết nguyên tắc phổ quát của Google: "Đừng làm việc gì chỉ vì người khác bảo bạn làm điều đó." Không nhiều người biết Google duy trì một hệ thống quản trị siêu phẳng với hệ thống cấp bậc cực mỏng. Google được bình chọn là doanh nghiệp có môi trường làm việc tốt nhất theo Fortune và tất nhiên, nó cũng là công ty sáng tạo bậc nhất và phát triển nhanh nhất.
Nhiều người biết cơ quan vải nổi danh Gore nhưng rất ít người biết rằng ở đó: các thành viên được tự do nói "Không" với bất kỳ đề nghị nào từ Sếp, chủ tịch không chỉ định các nhà lãnh đạo cấp trung mà nhân sự được tự do bầu chọn bất kỳ ai và dĩ nhiên có quyền thải hồi nếu muốn. Một tổ chức với doanh số 2,1 tỉ đôla với hơn 8000 nhân sự ở 45 nhà máy trên toàn thế giới có thể vận dụng cách quản lý như vậy ư? Đúng đấy.
194 cửa hàng với mức doanh thu gần 6 tỉ đôla mỗi năm nhưng nhà bán lẻ thực phẩm Whole Foods Market có cách quản trị tự quản chưa từng có trong lịch sử. Công ty công ty như một cộng đồng mà doanh nghiệp căn bản là các nhóm. Mỗi cửa hàng gồm 8 nhóm, mỗi nhóm có quyền tự quyết về tất cả các hoạt động từ giá cả, đặt hàng, tuyển nhân sự, quảng bá. Mỗi nhóm là một trọng điểm lợi nhuận, được kiểm tra trên cơ sở hiệu quả và tương quan với các nhóm khác. Động lực đến từ cạnh tranh với nhóm khác chứ không phải từ mệnh lệnh hành chính của lãnh đạo. Thế mà sao Whole Foods Market không phá sản nhỉ? trái lại, doanh nghiệp này có lợi nhuận tính trên mỗi mét vuông cao nhất trong các nhà bán sỉ ở nước Mỹ .
Độc đáo, thú vị và bất ngờ từ đầu tới cuối, Gary Hamel khám phá thế giới của một nền quản trị dân chủ và đổi mới. Quản lý không khô khan và đơn giản là những báo cáo, kế hoạch, thống kê, mệnh lệnh, giám sát, áp đặt. Hãy vứt tất cả những điều ấy đi! Các nhà quản trị hãy sáng tạo ra mô hình mới, cách thức mới để tạo ra "những tổ chức thật xứng đáng với niềm ham và sức sáng tạo của những người đang làm việc ở đó."
Đó là khuyến nghị và cũng là mong ước của Gary Hamel. Tôi nghĩ rằng khi đọc cuốn này, một số nhà quản trị Việt Nam sẽ mỉm cười hạnh phúc trước những gợi mở đầy cảm hứng của Hamel. Số khác sẽ cười mai mỉa với suy nghĩ: Hamel đã bay quá xa khỏi mặt đất rồi, những quan niệm lý tưởng này chưa thể áp dụng ở cái thực tiễn kinh doanh bất cập với chất lượng viên chức thấp kém thế này đâu.
Có thể, nhưng đừng quên lời nhắn nhủ của ông: "Năm 1900, chính xác khi nói con người chẳng thể bay nhưng là sai khi nói con người không bao giờ bay được...". Tương lai tưởng bóng gió nhưng lại ở rất gần.
Gary Hamel gần đây được tờ nhật báo phố Wall bình chọn là nhà tư tưởng quản trị kinh doanh có tác động nhất thế giới bây giờ. Ông cũng được tạp chí Fortune bình chọn là "chuyên gia hàng đầu thế giới về chiến lược kinh doanh". Từ năm 1983 cho tới nay, ông là GS Trường kinh doanh London trong khi vẫn đóng vai trò tham mưu, giảng dạy cho các tập đoàn như General Electric, Time Warner, Nokia, Nestle, Shell, Best Buy, Procter & Gamble, 3M, IBM, và Microsoft.
Quantri.Vn
Sưu tầm: đơn xin thôi việc viết tay
0 nhận xét:
Đăng nhận xét