Sưu tầm: chỉ dẫn tìm việc
Bốn điều ghi nhận về văn hóa doanh nghiệp
Một "báu vật tinh thần”: xúc tiếp với một số tổ chức mạnh, người ta có thể cảm thấy vẻ xinh xắn, sự phối hợp linh lợi, sự chuyển vần tự tín của bộ máy kinh doanh, vẻ giao thiệp thân thiện của các thành viên trong công ty với nhau và với bên ngoài. Đó là cuộc xúc tiếp hồn nhiên với vài thể hiện dễ thấy nhất của văn hóa công ty mà doanh nghiệp đó đã sáng tạo và giữ gìn được.
Theo dõi doanh nghiệp này trong nhiều năm, người ra sẽ có cảm tưởng như văn hóa ấy đã được trao quyền cho cả những người đến sau, như một thứ "gien - xã hội".
Một nhà khoa học về lãnh đạo các tổ chức đã nói về văn hóa như thế này: "Văn hóa là khi có một người hành động không theo cách thường ngày thì tức tốc những người kia sẽ buộc anh ta phải trở lại cách hành xử đã được thừa nhận." Hàng ngàn thí dụ có thể tìm thấy để minh họa cho ý tưởng này khi quan sát văn hóa tổ chức của một tổ chức lành mạnh.
Văn hóa công ty là một bộ phận của văn hóa kinh doanh của một xã hội khăng khăng. Văn hóa đơn vị là sự diễn tả đặc thù của văn hóa kinh doanh ở cấp độ tổ chức.
Trên thế giới, quan niệm khoa học về văn hóa đơn vị bắt đầu xuất hiện rõ nét dần vào cuối những năm 60 đầu những năm 70, rồi nở rộ trong những thập niên 80 và 90 của thế kỷ XX.
Nhớ tiếc rằng có một số người vẫn còn cho rằng văn hóa đơn vị chỉ là những khẩu hiệu phù du hoặc những cái mốt thời thượng chỉ dùng để trang trí hoặc khoe mẽ. Thực ra, tuy không nhìn thấy được những thành tố mạnh mẽ nhất của nó (các giá trị, các triết lý), nhưng văn hóa công ty một khi được gây dựng tốt vẫn đang khách quan phát huy sức mạnh và vẻ xinh của mình trong mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, làm nên năng suất lao động cao, sản phẩm và dịch vụ có chất lượng tốt, hạ giá thành sản phẩm… Nó chẳng khác nào vong hồn của cả tổ chức gắn kết mọi người lại với nhau trong những mục đích và cung cách hành động chung. Tại sao vậy?
Vì văn hóa tổ chức là một tổ hợp hữu cơ của những niềm tin và những sự chờ đợi mà các thành viên trong một công ty kinh doanh cùng san sẻ. Nó thường bao gồm:
1. Những mục đích cốt tử của doanh nghiệp;
2. Những cách thức đã được đồng thuận để đạt được mục tiêu đó;
3. Bổn phận và vai trò rõ ràng đã được cắt cử cho từng thành viên và cách mà họ làm việc với nhau;
4. Cung cách xử sự cần có để đạt được vai trò ấy;
5. Một loạt quy tắc, nguyên tắc nhằm bảo vệ bản sắc đẹp và sự toàn vẹn của đơn vị đó.
Thấm sâu vào các nguyên tố trên là các giá trị và chuẩn mực mà đơn vị đã xác lập và cùng san sớt, làm nên cốt cách của văn hóa doanh nghiệp, song chúng thường không được viết ra thành văn nhưng đều được mọi thành viên nhận biết qua đào tạo và giao lưu nội bộ - kể cả những người mới đến - và cùng cam kết theo đuổi.
Nếu năm văn hóa doanh nghiệp ở góc độ đó thì có thể thấy đây thực sự là một "báu vận ý thức" của tổ chức (từ dùng của tác giả Nghiêm Thị Xuân Lan) do đơn vị cùng nhau sáng tạo, cùng nhau sống cái văn hóa ấy để thành đạt các mục đích trong một thế giới nhiều biến đổi, nhiều cạnh tranh và thách thức.
Cơ cấu của văn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp là một cấu trúc có bề sâu khó nhìn thấy nhưng vững bền. Ít nhất, người ta có thể phác họa ra sáu thành tố của cơ cấu văn hóa đơn vị được kết cấu thành ba tầng: tầng bề mặt, tầng trung gian và tầng sâu nhất. Sáu thành tố và ba tầng kết cấu đó là luôn thể thống nhất chu toàn, tác động hỗ tương khăng khít với nhau để tạo nên bản sắc đẹp, cá tính và sức mạnh của tổ chức.
Ở tầng bề mặt: đó là những sự việc và hiện tượng văn hóa có thể quan sát được dễ dàng như:
(L) Cách trang hoàng công ty, hệ thống đồng phục của các thành viên, các khẩu hiệu, các câu chào được hô lên, các khúc ca chính thức của doanh nghiệp được kiêu hãnh hát lên…
(2) Các nếp xử sự, các hành vi giao thiệp được chờ đợi…
Ở tầng trung gian:
(3) các biểu tượng của doanh nghiệp
(4) các truyền thuyết, giai thoại về những năm tháng gian khổ và vẻ vang đã qua, về những nhân vật anh hùng của công ty (nhất là hình tượng người thủ lĩnh khởi nghiệp); các tập quán, nghi thức được mọi thành viên chia sẻ, các tín ngưỡng được thành viên tin theo và tôn thờ.
Ở tầng sâu nhất: đó là giá trị cơ bản và các triết lý kinh doanh mà đơn vị đang đeo đuổi. Những giá trị này gắn liền, theo những mức độ khác nhau, với hệ giá trị của văn hóa dân tộc…
Với các tầng kết cấu như thế, có tác giả đã ví von văn hóa công ty như là một công trình kiến trúc về mặt xã hội của mỗi doanh nghiệp. Vai trò của người sáng lập công ty là cực kỳ to lớn trong việc xác lập các giá trị căn bản cho đơn vị và trong việc xây tòa kiến trúc văn hóa doanh nghiệp cho nhiều thế hệ thành viên.
Muốn trao truyền các giá trị căn bản và các nội dung văn hóa kinh doanh, cần phải có một quá trình xã hội hóa (bằng các lớp huấn luyện, bằng cách nêu gương, bằng các chuyên đề, bằng các chuyện kể truyền mồm, các bản tin nội bộ, các cuộc vui chung… )
Ích lợi của văn hóa đơn vị
• Lợi ích lớn nhất là văn hóa tổ chức có khả năng tạo ra sự cố kết các thành viên trong tổ chức, tạo ra tính hợp nhất cao, hướng tới những mục tiêu đã cố kết bằng những hành động tự nguyện, ăn nhịp như một nguồn nội lực riêng có của đơn vị…
• Tạo ra nét độc đáo trong lối kinh doanh và lối đáp ứng khách hàng của doanh nghiệp, trong đó các sáng tạo của cá nhân có cơ may ráp nối một cách êm ái vào trong không gian sáng tạo chung của tập thể công ty.
• Trong khuôn khổ văn hóa tổ chức, các mô thức hành vi có tính "di truyền" và có thể sống lâu dài như một truyền thống của doanh nghiệp.
• Tuy nhiên, trong các dạng cộng tác, liên doanh với các đối tác có truyền thống văn hóa công ty không giống nhau, các bên hữu quan cần quan hoài xử lý tính không tương xứng trong việc quản trị một môi trường kinh doanh đa văn hóa.
Khi văn hóa tổ chức "tự đầu độc” mình
Ấy là lúc mà những thành công lớn từ hiệu quả của văn hóa doanh nghiệp làm cho người chủ đơn vị và các thành viên trở nên "cao ngạo, hướng nội, tập quyền và quan liêu”. Văn hóa doanh nghiệp một thời thành công đang tự đầu độc mình như thế đấy. Vấn đề đặt ra lúc này là cần hướng tới một văn hóa tổ chức có khả năng tạo thuận tiện cho sự đổi thay, giúp chúng ta thích ứng với những biến đổi của thị trường chứ không trở nên một cái neo níu kéo, cản trở chúng ta thay đổi.
Muốn vậy, ít nhất phải có được hai điều kiện sau đây, được xem như bí quyết đề phòng nhiễm độc và có khả năng "giải độc” cho văn hóa:
* Phải đánh giá đúng các thành viên trong công ty, song song xoành xoạch hướng tới các khách hàng, các đối tác bên ngoài tổ chức;
* Phải đề cao và khuyến khích óc sáng tạo và khả năng lãnh đạo ở một cấp của tổ chức, chứ không phải chỉ tụ hội quyền lực ở cấp lãnh đạo cao nhất.
Trong nền kinh tế hiện giờ, người ta đánh giá tổ chức dựa trên các lợi thế tiềm ẩn dựa trên mức độ đáng tin cậy của công ty, dựa trên cách lãnh đạo điều hành doanh nghiệp, thay vì chỉ dựa trên tài sản một mực như trước đây. Phải chăng văn hóa doanh nghiệp chính là thứ tài sản vô hình đang đem lại lợi thế tiềm tàng cho doanh nghiệp trong một thế giới đầy biến động, trong đó cơ may và thách thức gần ke nhau, trong đó sự ngủ yên ổn trên thắng lợi cũng có thể là cái chết chẳng thể cứu vãn của tổ chức?
Theo Văn hóa kinh doanh – Những góc nhìn – NXB Trẻ, 2007
0 nhận xét:
Đăng nhận xét